Drożejący frank martwi tylko zadłużonych

opublikowano: 11 lipca 2018
Drożejący frank martwi tylko zadłużonych lupa lupa

Kurs CHF wzrósł ostatnio o ponad 30 gr, czyli o 9,5 proc. Zwiększyły się raty kredytów. Wartość zadłużenia w szwajcarskiej walucie poszła w górę o 12 mld zł. Odłożony na półkę problem wraca, ale nikt nie bije na alarm.

Od początku grudnia 2016 r. do połowy kwietnia 2018 r. kurs franka szwajcarskiego obniżył się z prawie 4,17 do 3,47 zł, czyli aż o 70 groszy, a więc o niemal 17 proc. Tak dużej ulgi posiadacze kredytów w tej walucie nie mieli od dawna, choć więc stowarzyszenia grupujące „frankowiczów” nie próżnowały, to ich działania nie przynosiły większego efektu, a politycy którzy wcześniej obiecywali podjęcie radykalnych działań, mieli dobre alibi, by odetchnąć i złagodzić stanowisko, zgodnie z uspokajającymi sugestiami państwowych organów regulujących rynek finansowy, czyli Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Finansowego. W tym czasie sądy rozpatrywały indywidualne przypadki kredytobiorców, skarżących banki za stosowanie niedozwolonych klauzul. Wiele rozstrzygnięć przyznawało rację klientom, ale o jednolitym orzecznictwie wciąż nie ma mowy.

Stanowisko polityków i instytucji nadzorczych oraz powściągliwość banków w dążeniu do rozwiązywania problemu kredytów walutowych łatwo zrozumieć, patrząc na liczby. Według wyliczeń NBP, wskaźnik walutowych kredytów zagrożonych obniżył się z 3,5 proc. w połowie 2017 r. do 3,3 proc. pod koniec ubiegłego roku. Od dłuższego czasu nie ulega on większym niekorzystnym zmianom i choć jest wyraźnie wyższy niż analogiczny wskaźnik dla mieszkaniowych kredytów w złotych, który wynosi 2,5 proc., nie budzi niepokoju, biorąc pod uwagę fakt, że wartość hipotek złotowych przekraczała na koniec ubiegłego roku 259 mld zł i była prawie dwukrotnie wyższa niż zobowiązań w walutach, które sięgały niespełna 132 mld zł. Proporcje te wyglądają jeszcze lepiej, jeśli porównać całkowitą wartość zadłużenia osób prywatnych w złotych i w walutach. To ostatnie stanowi jedynie około 30 proc. zobowiązań klientów wobec banków i systematycznie się zmniejsza. Jeszcze trzy lata temu sięgało 54 proc. W czerwcu 2015 r. wartość walutowych kredytów osób prywatnych wynosiła nieco ponad 182 mld zł, a w maju 2018 r. sięgała już tylko 138 mld zł, czyli zmniejszyła się o 44 mld zł, a więc o prawie jedną czwartą. Udział kredytów frankowych w aktywach banków obniżył się z 13,4 proc. w połowie 2009 r. do 6 proc. na koniec 2017 r., a w porównaniu do PKB zmniejszył się z 11,4 do 5,4 proc.

Z makroekonomicznego punktu widzenia kredyty walutowe to problem niewielki, a dodatkowo „samoczynnie” się zmniejszający. Klienci w zdecydowanej większości zadłużenie frankowe spłacają, a nowych kredytów od lat nie przybywa. Jak wynika z informacji Komisji Nadzoru Finansowego, w ubiegłym roku banki wypowiedziały 2,4 tys. umów z tytułu mieszkaniowych kredytów w walucie obcej, a 433 wierzytelności sprzedały innym instytucjom finansowym (głównie firmom zarządzającym wierzytelnościami, czyli windykatorom oraz funduszom sekurytyzacyjnym). Od 2008 r. banki wypowiedziały łącznie 26,5 tys. umów kredytowych, czyli niecałe 4 proc. wszystkich zawartych umów (na koniec 2017 r. czynnych było 583,2 tys. umów kredytów w walutach obcych). Według cytowanej przez media wypowiedzi Jerzego Bańki, wiceprezesa Związku Banków Polskich, największe banki co roku wszczynają od kilkunastu do kilkudziesięciu postępowań egzekucyjnych wobec klientów nie będących w stanie spłacić kredytów frankowych.

Problem z walutowymi hipotekami jednak więc istnieje i choć w naturalny sposób jego skala się zmniejsza, to może dotyczyć kilkunastu tysięcy osób, a wspomniane 138 mld zł zadłużenia to wciąż kwota niebagatelna, podobnie jak wahania jej wartości, związane ze zmianami kursu franka. Na przełomie 2014 i 2015 r. skoczyła ona o 19,5 mld zł w związku z decyzją Banku Szwajcarii o zaprzestaniu interwencji mających na celu utrzymanie notowań franka na niskim poziomie. Od tego czasu jeszcze kilkukrotnie mieliśmy do czynienia z przejściowym wzrostem wartości kredytów frankowych o 1,3-5 mld zł. Trwająca od połowy kwietnia obecna aprecjacja szwajcarskiej waluty o ponad 30 gorszy, doprowadziła do wzrostu sumy zadłużenia o około 12 mld zł, a utrzymująca się na rynkach finansowych nerwowość może spowodować, że jej wysoki kurs utrzyma się jeszcze przez kilka miesięcy.

Roman Przasnyski, główny analityk GERDA BROKER

 

Zaloguj się, by uzyskać dostęp do unikatowych treści oraz cotygodniowego newslettera z informacjami na temat najnowszego wydania

Zarejestruj się | Zapomniałem hasła