Jak radzić sobie z rosnącymi kosztami ogrzewania domu?

Na myśl o sezonie grzewczym wielu właścicieli domów zaczyna zgrzytać zębami. Powodem są nie tylko niskie temperatury, ale i rosnące kwoty na rachunkach. Lwią część budżetu pochłaniają wówczas koszty ogrzewania. Jak sobie z nimi radzić i czy istnieją obecnie jakieś sposoby, by je skutecznie obniżyć?

Dlaczego koszty ogrzewania rosną i kto za to odpowiada?

Rosnące koszty ogrzewania domów to wypadkowa wielu nakładających się na siebie czynników krajowych i globalnych. W ostatnich latach źródłem są przede wszystkim wyższe ceny surowców energetycznych, takich jak: gaz, prąd czy biomasa (np. pellet), a także zmiany w strukturze opłat za energię. Polska w dalszym ciągu bazuje na węglu, jednak wzrosły koszty jego wydobycia i zakupu, co rzutuje bezpośrednio na opłaty dla odbiorców końcowych.

Od 1 lipca 2024 roku w Polsce zniesione zostały limity zamrożonych cen energii, a wiele gospodarstw domowych odczuło realny wzrost kosztów m.in. ogrzewania domów. Wdrożony przez rząd tzw. mechanizm ochronny dla najuboższych nie obejmuje wszystkich grup odbiorców. Przykładowo mocno wzrosły ceny prądu zatwierdzane przez Urząd Regulacji Energetyki - w niektórych przypadkach różnica wyniosła nawet kilkadziesiąt procent względem roku ubiegłego.

Ceny nośników energii warunkowane są także polityką klimatyczną Unii Europejskiej. Dużą rolę odgrywają tu m.in. obowiązek zakupu uprawnień do emisji CO₂ w ramach systemu ETS. Bezpośrednie przełożenie na wysokość rachunków mają też zmiany w prawie energetycznym i podatkowym, takie jak ustawa z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych w celu ograniczenia wysokości cen energii elektrycznej

Pierwszy krok do oszczędności – termomodernizacja

Rosnące stawki energii i paliw skłaniają właścicieli domów do poszukiwania energooszczędnych i efektywnych rozwiązań grzewczych. Warto jednak - zwłaszcza w przypadku starszych obiektów - zastanowić się, czy na początku nie warto zainwestować w termomodernizację. To pierwszy krok do zredukowania całkowitego zapotrzebowania domu na energię.

Mniejsze zapotrzebowanie, to mniej ciepła potrzebne na ogrzanie domu w sezonie grzewczym. Z kolei lepsza izolacja sprawia, że dom wolniej się wychładza, a latem - wolniej nagrzewa. Standardowo największa ilość ciepła produkowanego przez system grzewczy „ucieka” przez dach, jednak równie istotne są szczelność okien, redukcja mostków termicznych czy izolacja fundamentów i ścian zewnętrznych.

Weźmy przykład: modelowy dom o powierzchni użytkowej 120 m² - energooszczędny, z dobrą oraz ze słabą izolacją cieplną. Standard wykonania pierwszego budynku to 50 kWh/m²/rok, drugiego 100 kWh/m²/rok, a trzeciego 140 kWh/m²/rok. Całkowite roczne zapotrzebowanie takich budynków na ciepło wynosi odpowiednio: 6000 kWh, 12000 kWh oraz 16800 kWh. Ogrzewając te trzy modelowe obiekty kondensacyjnym kotłem na gaz ziemny (cena gazu 0,45 zł / kWh), właściciel poniesie roczny koszt ogrzewania odpowiednio na poziomie ok:

• 8500-9000 zł - dom średnio ocieplony, 

• 6200-6600 zł - dobrze ocieplony,

• 3900-4100 zł – energooszczędny. 

Koszt inwestycji w termomodernizację domu to zwykle wydatek przynajmniej kilkudziesięciu tysięcy złotych. Ostateczna kwota zależy od zakresu wymaganych prac. Przedsięwzięcie zwróci się jednak tym szybciej, im większe są straty ciepła w nieocieplonym obiekcie. Praktycznym kierunkiem do zminimalizowania kosztów początkowych i szybszego zwrotu jest skorzystanie z możliwości dofinansowania, takich jak Program Czyste Powietrze w 2025 roku.

Technologie ogrzewania sprzyjające oszczędnościom – przegląd

Z pomocą w minimalizowaniu kosztów ogrzewania domu przychodzi technologia. W Polsce najpopularniejszym paliwem wciąż jest gaz, jednak jego przyszłość wciąż pozostaje pod znakiem zapytania. Powodem jest przede wszystkim rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1791 w sprawie efektywności energetycznej, będące częścią pakietu "Fit for 55" w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, zgodnie z którym do 2040 roku paliwo to ma zostać całkowicie wyparte z rynku krajów UE. W obliczu zmian zyskują technologie ekologiczne, efektywne i energooszczędne, bo bazujące na źródłach odnawialnych i energii elektrycznej.

Pompy ciepła

Urządzenia te - w zależności od typu - pobierają energię z gruntu, wnętrza lub wody i przekazują ją do instalacji grzewczej w budynku. Do wytworzenia 100% energii cieplnej potrzebują jedynie około 20-25% energii elektrycznej, resztę pozyskując z darmowych źródeł odnawialnych. Jest to więc technologia ogrzewania elektrycznego o imponującej sprawności wynoszącej średnio 400%.

Pompy ciepła są rozwiązaniem przyjaznym środowisku i opłacalnym w eksploatacji - zwłaszcza w integracji z fotowoltaiką. Ogrzewanie pompą ciepła to rozwiązanie opłacalne i przyszłościowe, jednak montaż systemu może okazać się sporym i kosztownym wyzwaniem w leciwych, istniejących budynkach - szczególnie tych wielkopowierzchniowych i ze starą, wysokotemperaturową instalacją c.o.

Elektryczne ogrzewanie na podczerwień

Inaczej jest z technologią elektrycznego ogrzewania na podczerwień. Rozwiązania tej klasy nadają się do szybkiego i łatwego montażu zarówno w domach nowych, jak i modernizowanych. Ponadto w przeciwieństwie do tradycyjnych grzejników nie ogrzewają powietrza, lecz bezpośrednio elementy wnętrza - ludzi, ściany, przedmioty - a to eliminuje problem strat ciepła i nierównomiernego rozkładu temperatury, burząc powszechny mit o wysokich kosztach ogrzewania elektrycznego.

Folie grzewcze

Te ultracienkie, elastyczne elementy grzejne można montować pod wylewką, panelami, deską warstwową; na podłodze, ścianie, a nawet suficie. Ich sercem jest matryca węglowa wzbogacona pasami srebra i miedzi, zamknięta w trwałej folii PET. Folie grzewcze nagrzewają się szybko, równomiernie oddają ciepła, a brak części mechanicznych sprawia, że nie ulegają awariom. Działają cicho, efektywnie, energooszczędnie (zwłaszcza w połączeniu z instalacją PV) i bezemisyjnie, a ich pracę można w pełni zautomatyzować.

Maty grzewcze

Systemy dedykowane do montażu bezpośrednio pod płytkami ceramicznymi, gresowymi albo kamiennymi. Składają się z kilkumilimetrowego przewodu grzejnego osadzonego w samoprzylepnej siatce. Podobnie jak folie gwarantują wysoką efektywność, niskie koszty eksploatacji, zerową emisyjność i możliwość automatyzacji. Maty są odporne na działanie wilgoci, stąd znajdują zastosowanie zwłaszcza w łazienkach, kuchniach oraz jako wsparcie podstawowego systemu ogrzewania w budownictwie mieszkalnym, komercyjnym, gospodarskim itd.

Promienniki podczerwieni

Określane także jako panele grzewcze lub grzejniki na podczerwień są coraz częściej stosowane w budownictwie mieszkalnym albo przemysłowym ze względu na zdecydowanie niższe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne w stosunku do tradycyjnych kaloryferów. Za sprawą technologii podczerwieni szybko i równomiernie ogrzewają pomieszczenia, nie emitując kurzu, drobnoustrojów czy produktów spalania. Modele dostępne na rynku różnią się mocą, obudową (metalową, ceramiczną), sposobem montażu i estetyką. Przykładowo innowacyjny panel grzewczy HD-NEO od firmy Heat Decor można montować podtynkowo, oszczędzając przestrzeń. Oferują możliwość automatyzacji oraz wygodnego, precyzyjnego zarządzania temperaturą.

Panele fotowoltaiczne

Instalacje PV to filar nowoczesnego, oszczędnego i samowystarczalnego domu. Nie stanowią wprawdzie samodzielnego źródła ogrzewania, mogą jednak skutecznie je wspierać, minimalizując rachunki za ogrzewanie czy przygotowanie c.w.u. Zasada jest prosta: darmową energią ze słońca można zasilić ogrzewanie elektryczne - pompę ciepła, folię lub matę grzewczą - tworząc spójny, zeroemisyjny system o niskich kosztach eksploatacyjnych.

Na potrzeby artykułu wiedzą i doświadczeniem podzielili się eksperci z firmy Heat Decor - producenta innowacyjnych i ekologicznych systemów grzewczych

Artykuł sponsorowany