Potrzeba działań łagodzących w polityce pieniężnej
Prof. Eryk Łon, członek RPP: Obserwując działania rządu można dostrzec, że ich celem jest obecnie m. in. łagodzenie skutków epidemii korornawirusa. Sądzę więc, że NBP może wesprzeć także politykę gospodarczą rządu już obecnie.
NBP powinien wspierać politykę gospodarczą rządu już teraz
Podstawowym celem działalności Narodowego Banku Polskiego jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. Z „Założeń polityki pieniężnej” wynika, że bezpośredni cel inflacyjny kształtuje się na poziomie 2,5 proc. z dopuszczalnym pasmem odchyleń +/- 1 punktu procentowego. Z najnowszej projekcji wynika, że inflacja konsumpcyjna stosunkowo szybko wróci do dopuszczalnego pasma odchyleń od celu inflacyjnego.
Jednocześnie w „Założeniach polityki pieniężnej” zakłada się, że zbyt szybkie dochodzenie do celu inflacyjnego mogłoby zagrażać realnej sferze gospodarki. Biorąc to pod uwagę uważam, że nie ma obecnie zagrożeń dla realizacji celu inflacyjnego, gdyż dochodzić do niego należy jak to wskazują „Założenia polityki pieniężnej” w średnim okresie.
W związku z tym uważam, że już teraz można koncentrować się na wspieraniu polityki gospodarczej rządu. Obserwując działania rządu można dostrzec, że ich celem jest obecnie m. in. łagodzenie skutków epidemii korornawirusa. Sądzę więc, że NBP może wesprzeć także politykę gospodarczą rządu już obecnie.
Bank Anglii zdecydowanie wspiera gospodarkę
W ostatnich dniach można było zauważyć, że Bank Anglii podjął nadzwyczajne działania w postaci obniżki stóp procentowych o 50 pkt bazowych i to jeszcze przed oficjalnym kolejnym posiedzeniem. Ponadto bank ten zapowiedział podjęcie działań mających na celu wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw.
Warto zauważyć, że podczas ostatnich posiedzeń Komitetu Polityki Pieniężnej Banku Anglii dwaj członkowie tego gremium Michael Saunder i Jonatan Haskel opowiadali się za obniżką stóp procentowych. Reszta członków była temu postulatowi przeciwna. Jak widać jednak udało się tej dwójce członków postulujących działania łagodzące przekonać pozostałych. Ci pozostali wykazali elastyczność. Owa elastyczność jest bardzo ważna w polityce pieniężnej.
Warto podjąć działania łagodzące w polskiej polityce pieniężnej
Moim zdaniem byłoby więc rzeczą pożądaną by podjąć działania łagodzące w polskiej polityce pieniężnej korzystając także z różnych doświadczeń międzynarodowych i jednocześnie dostosowując owe międzynarodowe rozwiązania do polskich realiów.
Sądzę np. że obok obniżki stóp procentowych można by wykorzystać doświadczenia węgierskie, zgodnie z którymi elementem łagodzenia polityki pieniężnej może być np. skup obligacji korporacyjnych. Ponadto warto by wręcz wykorzystać sposób działania Banku Japonii w zakresie skupu jednostek funduszy inwestycyjnych lokujących kapitał na rodzimym rynku akcji. Być może można by wprowadzić rozwiązanie nieco nietypowe. Możliwe byłoby np. stworzenie przy co najmniej jednym z banków będących własnością Skarbu Państwa funduszu inwestycyjnego lokującego kapitał w akcje i papiery dłużne małych i średnich polskich przedsiębiorstw. Wówczas NBP mógłby nabywać jednostki funduszy inwestycyjnych tego typu funduszy. Dzięki temu NBP mógłby przyczyniać się do wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw. Wymagałoby to współpracy między NBP a rządem.
Ważne postulaty prezydenta Andrzeja Dudy
Bardzo pozytywnie oceniam zapowiedzi prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy, który wskazał na potrzebę wprowadzenia takich regulacji, które zmniejszyłyby obciążenia finansowe podmiotów gospodarczych i osób fizycznych w zakresie kredytów. Sądzę, że obniżka stóp procentowych NBP być może nawet rzędu 50 pkt bazowych mogłaby się do tego przyczynić. Choć oczywiście obniżka stóp procentowych rzędu 25 pkt bazowych też miałaby swoje znaczenie. Mogłaby być ona swoistym początkiem dalszych działań łagodzących charakter uwarunkowań monetarnych w naszym kraju.
Ryzyko spadku PKB poniżej 3 proc. wymaga działań zdecydowanych
Znajdujemy się w sytuacji specyficznej. Pojawia się ryzyko wyhamowania tempa wzrostu gospodarczego poniżej 3 proc.. W tej sytuacji uważam, że należy działać stanowczo i wielokierunkowo. Myślę bowiem, że inflacja i tak spadnie w związku choćby z wyhamowaniem tempa wzrostu gospodarczego a także silnymi zniżkami cen ropy naftowej. W tym kontekście bardzo pozytywnie przyjąłem zapowiedź obniżek cen benzyny na stacjach benzynowych PKN Orlen, co zapowiedział prezes tej spółki Daniel Obajtek.
Szansa powrotu polskiej gospodarki na ścieżkę szybkiego wzrostu PKB
To powiedziawszy chcę jednoznacznie powiedzieć, że głęboko wierzę, iż jako Polacy pokonamy obecną trudną sytuację i wspólnymi siłami zdołamy po przejściowym ochłodzeniu tempa wzrostu gospodarczego powrócić na ścieżkę szybkiego a nawet bardzo szybkiego tempa wzrostu PKB. Wymaga to współdziałania między rządem a NBP oraz znacznego poziomu odwagi reprezentowanego przez kierownictwa banku centralnego, rządu i przez prezydenta.
Jestem głęboko przekonany, że nam się uda, gdyż kompetencje kierownictwa władzy państwowej są wysokie a efekty prowadzenia polityki gospodarczej w ostatnich kilku latach znakomite. Wreszcie udało się bowiem do tego doprowadzić, że pożytki ze wzrostu gospodarczego rozkładane są bardziej równomiernie niż kiedyś a nastroje konsumenckie mimo ostatnich spadków nadal jednak są wyższe niż jeszcze kilka lat temu.
Warto zastosować działania niestandardowe chroniące polski rynek pracy
Mimo to należy być jednak bardzo czujnym, aby nie przegapić momentu, w którym właśnie odpowiednie działania łagodzące realizowane przez politykę pieniężną i budżetową powinny być zastosowane aby jak najszybciej pokonać przejściowe trudności.
Osobiście uważam, że rozważając różne działania niestandardowe należy uwzględnić także takie, które będą w różny sposób wspierać sytuację na rynku pracy i prowadzić do tego aby ona się nie pogorszyła. A jeśli się ewentualnie pogorszy to, żeby szybo uległa poprawie.
Prof. UEP dr hab. Eryk Łon
