Rodzinny kredyt mieszkaniowy wyjdzie z cienia?

W marcu br. zmieniły się zasady rodzinnego kredytu mieszkaniowego. Rząd planuje kolejne zmiany. Dlatego kredyt rodzinny zacznie wzbudzać większe zainteresowanie.

Obecnie uwaga dziennikarzy branżowych i komentatorów skupia się na wprowadzanym programie Bezpieczny Kredyt 2 proc., co nie powinno szczególnie dziwić. Portal RynekPierwotny.pl przypomina jednak, że na początku marca br. zostały wprowadzone ważne zmiany rządowego programu kredytów bez wkładu własnego. Teraz funkcjonuje on pod nazwą „Rodzinny kredyt mieszkaniowy”. Co więcej, ustawa wprowadzająca Bezpieczny Kredyt 2 proc. zawiera kolejne zmiany dotyczące zasad rodzinnego kredytu mieszkaniowego.

Eksperci portalu RynekPierwotny.pl postanowili wyjaśnić, czy rodzinny kredyt mieszkaniowy w nowym wydaniu może być atrakcyjny. To ważna kwestia, bo rząd proponuje gwarancję wkładu własnego i dużą spłatę zadłużenia (60 000 zł) po narodzinach trzeciego dziecka.

Ostatnie zmiany zwiększyły dostępność mieszkań

Zmiany z marca br. można uznać za nowe otwarcie w programie kredytów mieszkaniowych z rządową gwarancją. Wspomniane kredyty wcześniej nie cieszyły się dużym zainteresowaniem. Informacje portalu GetHome.pl wskazują, że od początku sierpnia do końca grudnia 2022 r. banki udzieliły około 200 kredytów z rządową gwarancją. Trudno uznać taki wynik za imponujący - nawet w warunkach kredytowego regresu. Zmiany obowiązujące od 1 marca 2023 r. powinny jednak zwiększyć zainteresowanie rządową propozycją. Chodzi bowiem nie tylko o zmianę nazwy z „gwarantowany kredyt mieszkaniowy” na „rodzinny kredyt mieszkaniowy”.

Najistotniejsze marcowe zmiany w rządowym programie są związane z podniesieniem limitów ceny 1 mkw. lokali kupowanych na rodzinny kredyt. Nie wnikając w obliczeniowe szczegóły warto wspomnieć, że obecne limity cenowe dotyczące nowych mieszkań z Warszawy i Krakowa wynoszą odpowiednio 11 824 zł/mkw. oraz 10 223 zł/mkw. W IV kw. 2022 r. analogiczne stawki były dużo mniejsze (10 693 zł/mkw. i 9090 zł/mkw.). Poza tym rząd zwiększył dostępność rodzinnych kredytów mieszkaniowych poprzez:

• usunięcie ograniczenia związanego z minimalnym poziomem gwarancji zastępującej wkład własny (10 proc.)
• wprowadzenie możliwości zaciągnięcia rodzinnego kredytu mieszkaniowego z większym wkładem własnym wynoszącym do 200 000 zł i równocześnie do 20 proc. lub 30 proc. wartości zakupu/budowy (limit 30 proc. dotyczy kredytów z okresowo stałym oprocentowaniem)
• wyłączenie budowy domu z działką jako jedynym wkładem z powyższych limitów wysokości wkładu własnego, przy czym całkowita wartość inwestycji nie może przekraczać 1 mln zł

Zmianie nie uległa natomiast zasada, zgodnie z którą częściowa spłata kredytu wynosi odpowiednio 20 000 zł (za drugie dziecko w rodzinie) oraz 60 000 zł (po narodzinach trzeciego lub kolejnego dziecka).

Rząd zamierza znów zliberalizować zasady programu

Nie należy zapominać, że zmiany w zasadach funkcjonowania rodzinnego kredytu mieszkaniowego przewiduje również procedowana właśnie przez Senat ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Ten akt prawny wprowadzający jednocześnie program Bezpieczny Kredyt 2 proc., dodatkowo zwiększy dostępność rodzinnych kredytów mieszkaniowych. Nowe przepisy modyfikują bowiem ogólną zasadę, zgodnie z którą rodzinny kredyt mieszkaniowy jest przeznaczony dla osób nieposiadających obecnie lokum. Wspomniana zasada już teraz nie dotyczy rodzin wychowujących co najmniej dwójkę dzieci, które mają ciasne lokum i niewielki wkład własny (do 10 proc.).

Lektura ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. wskazuje, że utrzymane będzie wykluczenie z rodzinnego kredytu osób, które w ostatnich pięciu latach darowały swoje lokum krewnemu z I lub II grupy podatkowej. Rząd postanowił natomiast wprowadzić nowy wyjątek od reguły zakładającej przyznawanie rodzinnych kredytów wnioskodawcom nie posiadającym aktualnie w gospodarstwie domowym żadnego domu, lokalu lub spółdzielczego prawa do mieszkania. Kredyty ze spłatą rodzinną już niebawem zaciągną też osoby, które otrzymały w spadku co najwyżej 50 proc. domu, lokalu lub spółdzielczego prawa i nie zamieszkują w odziedziczonym lokum od co najmniej roku.

Bezpieczny Kredyt 2 proc. będzie jednak atrakcyjniejszy?

W nawiązaniu do opisywanych wcześniej zmian prawnych z marca br. oraz tych właśnie analizowanych przez Sejm i Senat rodzi się pytanie, czy rodzinne kredyty mieszkaniowe mogą popularnością dorównać Bezpiecznemu Kredytowi 2 proc.. Taki scenariusz wydaje się mało prawdopodobny, gdyż realne korzyści finansowe w postaci spłaty części rodzinnego kredytu przez państwo są uzależnione od narodzin drugiego lub kolejnego dziecka.

Tym niemniej, rodzinny kredyt mieszkaniowy może być ciekawym rozwiązaniem dla osób niespełniających wymagań związanych z Bezpiecznym Kredytem 2 proc. Chodzi o limit wieku co najmniej jednego kredytobiorcy (45 lat) i nieposiadanie wcześniej żadnej nieruchomości mieszkaniowej (poza nielicznymi wyjątkami). Wydaje się natomiast, że sam rodzinny kredyt mieszkaniowy nie przyczyni się do znaczącego zwiększenia dzietności. Taki wniosek można wysnuć np. na podstawie stosunkowo niewielkiej liczby spłat kredytów z programu MdM, które państwo przyznało po narodzinach dzieci.

Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl

Źródło: materiały prasowe